Verse vir Eybers

Lia Laimböck - Elisabeth Eybers. (40 x 40 cm - akriel & goudblaar op paneel - 1997) Versameling van  Museum van Letterkunde in Den Haag, Nederland

Inhoud

Hennie Aucamp – Vier kwatryne vir Eybers
Johann de Lange – Nadors

I. L. de Villiers – Hertogin

Antjie Krog – weer eens

Lucas Malan – Afspraak

Fanie Olivier – Roulynolie

Petra Müller – Amsterdam

Joan Hambidge – Elisabeth Eybers (1915 – 2007)

Joan Hambidge – Digteres as huisvrou

D. J. Opperman – Met apologie
Lina Spies – Twee gedigte vir Elisabeth Eybers: Jong dogtertjie

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Hennie Aucamp © Alex Emsley

Vier kwatryne vir Eybers

Hennie Aucamp

Slagspreuk

Met woorde van ’n redery

het ek dié kompliment berei:

dit was wel daar, maar in jóú spraak

word die sonnet opnuut volmaak.

Tafelrede

“Ek word van ironie verdink,”

het Eybers by ’n fees gesê;

geslepe is haar retoriek:

sy het in dubbelpraat belê.

Kuras

Gestreng en Wes-Transvaals

het haar digtertaal gebly,

al het sy ook van liewerlee

in poldernewels ingegly.

Lied

Hiermaals, namaals, in die niet

klink altyd nog die kokkewiet:

onbreekbaar is die klankverbinding

tussen sangers en hul lied.

3 – 4 Desember 2007

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

I.L. de Villiers (1936 - 2009)

Hertogin

I. L. de Villiers

jou helder halfjaar is in my donsbaardjeug verby

die prof het statig voorgelees gepraat van herfstigheid

in elke woord van hierdie vrou van by die veertig

die hersinskim van die verdriet en vreugde en vrees

nog meer as vyftig jaar sou herfs en winter aanhou bloei

– met jou déél van die fluisterende getye – soos amandelbome

daardie eerste vryheidsvoorjaar teen die heuwel uit by Praag

waar jong ma’s langs die brug sit met hul babatjies wat slaap

jy sou weer liefde vind én trane afvee oor die dood: jou kind

in later foto’s lê dié skraal spore in jou oë tog bly jy hertogin

van al ons poësie jy het dit immers jonk met skugter woord

gewaag en toe al strakker. wit blom jou verse in ’n voljaarboord

3 Desember 2007

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Antjie Krog © Keke Keukelaar

weer eens

Antjie Krog

ek kom weer eens nie uit met my budget nie

die suiker en die melkkoepons is op

langs my masjien le stapels stukkende klere

spinnekoppe weef macrame teen die mure

my gesin grawe in lee koekblikke na iets om te eet

my baba het brandboudjies

my dogtertjie swere

my oudste hakkel van een of ander tekort

my man byt op sy tande

stoot die koolbredie agteruit

en druk sy sigaret stadig in die bordjie dood...

hou jou by jou lees, se ons grootste digteres

hoe de hel doen mens dit?

ek weier om te eindig tussen wier en gras

of kinderloos met 'n minnaar langs die see

of

met die hertzogprys in 'n vreemde land

god- en grysverlate.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Lucas Malan (1946 - 2010)

Afspraak

Lucas Malan

Die uurwerk het haar enkel taak

weer stip volbring. Op ’n wintersdag

om kwart oor tien, op die tweede vlak

aan ’n kade, het die klok gestaak.

Kort tevore het die laaste uur geslaan.

Terstond het die merels buite verstom,

lont geruik en vervaard uitgeflap

na die Vondelpark. Daar, met krom

nek geboë in rougebaar, dryf nóg

so vorstelik, eenkant, ’n swaan.

3 Desember 2007

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Fanie Olivier

Roulynolie

Fanie Olivier

die bloedende praktyk het jy vroeg gedistilleer

dit daarna dekadeslank ruimskoots gereduseer

tot on- en uitgeskrewe teorie van rym en ritme

getregter, opgevang in teer en seer en weer

5 Desember 2007

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Petra Müller

Amsterdam

Petra Müller

Die grag is eindeloos omdat dit

wegval in ’n waterweg. Refleksies wel, en wieg.

Daar daag ’n vaalveld uitgestrek tot aan

’n horison, en bo die horison die geel son

van geregtigheid. Die vrou staan stil, sy trek

die tjalie digter om haar tenger lyf en keer

haar stadig na die graghuis om. Maar kyk nog

eenmaal terug: ek het dit reggekry om nie te lieg.

3 Desember 2007

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Johann de Lange © Edrea Cloete

Nadors

Johann de Lange

Eybers, ’n remix

Die aard van verslawing is dat dit ontydelik kwel.

Verniet of jy, soos in ’n ou ballade, op die duur

jou daarvan losmaak met ’n kuur.

Die ritueel van cold turkey is vasgestel.

Vreemd, van onthouding word nie veel vertel.

Waar vind mens ’n volhardende gedig

om jou oor daardie wilskrag in te lig,

daardie sonderlinger hel?

29 – 30 Mei 2006

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Joan Hambidge

Elisabeth Eybers (1915 – 2007)

Joan Hambidge

U het vér van ons gestaan

in ’n klein liniaalland,

op die Stadionkade, A’dam;

soms vererg, soms verras,

hoe jonges oor die einder

met u kalwers ploeg, ironies.

Só bly u een van ons

(naastenby, naderhand),

al dig u in ’n tussentaal:

immigrant én emigrant

– tegelykertyd, subiet –

opgevang óf gestulp

in ’n versus vir die niet.

3 Desember 2007

***

Digteres as huisvrou
Joan Hambidge

Vir Elisabeth Eybers

Altyd ‘n Mr Delivery Boks teen die muur,
nooit ‘n besoeker op die onvanpaste uur.

Agendavolle dae waardeer sy oorvol,
moerig van vergadering na vergadering tol.

Wasgoed wat deur haar Bosch-masjien swaai,
sewe stelle klere plus gymbroeke aan die draai.

Eksamenskrifte, e-posse, verslae op haar lessenaar,
(‘n Toring van Babel), neffens kritieke wat stof vergaar.

Tussendeur skryf sy gedigte stiekem wyl sy werk,
haastig beweeg van dead-line tot dit wat haar binneste versterk.

O muses, wees haar genadig:
laat haar maar parodies dig!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

D.J. Opperman

Met apologie

D. J. Opperman

Teks:

Op ’n Sondagmiddag loop die weduwee Viljee

in swart geklee

met twee kolliehonde langs die see.

Elisabeth Eybers

Portret van ’n weduwee

Sy staar na die blou are op haar hand

terwyl sy in die Sondagmiddag wat

neerskyn op die rustelose strand,

geduldig sit of loop en peins: Nou dat

die vreemde bloeisel van herinnering

– skaars liefde, skaars geluk – nog vir haar bly

sal sy uit hierdie aardse wisseling

en haar verlies tog weer die sterkte kry.

So het sy klaarheid in haar gees gevind

en so geweet die middag langs die see

sy sal aan die twee kinders wat haar bind

haar hele lewe wy as weduwee;

en word sy later weer deur een gevra

wat sal sy vir hom antwoord: Nee of Ja?

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Lina Spies

Uit: Twee gedigte vir Elisabeth Eybers
Lina Spies

Jong dogtertjie
     Sex, which breaks us into voice, sets us calling across the deeps, 
     calling, calling for the complement...
     D. H. Lawrence

Jy staan voor my net met jou heuninglyfie,
die see se soutsmaak teen jou gladde vel, 
sy kleur voorlopig in jou oë bewaar, 
die sonlig in jou haartjies vasgestrik.

Van die laaste klere-lastigheid
het jy sonder seremonie ontslae geraak
en skaamte-onbewus vertoon die vlesige klein skulp
met sy dubbelvou na binne tot die smal gleufie
wat voorlopig alle toegang ontsê,
nou nog haarloos en oesterpienk totdat op dertien jaar
die see sal grys word in jou helder oë.

Dan sal jy gretig en angsvallig
na die verbode pêrel soek
maar die see en naakte son
sal jy nooit weer volledig ken nie
voordat ’n ander vlam jou tot die laaste
wit pit teen die blaker brand

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~